علامه میرسید شریف جرجانی، استاد حافظ شیرازی الگویی برای استقلال فرهنگی گام اول

علامه میرسید شریف جرجانی استاد حافظ شیرازی

الگویی برای استقلال فرهنگی  (1)

مقدمه:

روزشمار مرکز پژوهشهای اسلامی  صدا و سیما،  ششم ربیع الثانی 816 قمری را که امسال مصادف با  سی/بهمن/1391 خورشیدی است را به عنوان مناسبت درگذشت این علامه جرجانی، شیرازی به قرار زیر ذکر نموده است:

عنوان مناسبت:

درگذشت ادیب متکلم میرسید شریف جرجانی (816ق)

-------------------------------------------------------

شرح مناسبت:

سیدعلی بن محمد بن علی حسینی معروف به میرسید شریف جرجانی استرآبادی الاصل در گرگان به دنیا آمد. وی از بزرگان علما و متکلمین حکمای اهل سنت و دارای فهم عمیق و فکر دقیق است. وی از شاگردان قطب الدین رازی و از معاصرین ملاسعد تفتازانی و دارای تالیفات گوناگونی می‏باشد که الاصول المنطقیه، الترجمان فی لغات القرآن و تعریفات و نیز صرف میر از آن جمله ‏اند. سید شریف بعدها از آن همه علوم ظاهری رسمی که داشته، منصرف شد و قدم به دایره‏ی سیر و سلوک گذاشت و در حلقه‏ ی درس و تذهیب خواجه علاءالدین نقشبند و دیگر مشایخ آن طریقت جای گرفت. وفات وی در شیراز روی داد.

منبع:نرم افزار روزشمار تاریخ - نگارش یک

-------------------------------------------------------

 

وبلاگ استقلال فرهنگی با احترام به تلاش محققین تولید کننده ی روزشمار مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما، این نحوه ی گزارش از تاریخ را بویژه در دنیای مجازی خوب نمی داند.

درست است که نسخه ی اول نرم افزار  روز شمار به صورت لوح فشرده(سی دی) ارائه شده است؛ اما این خود گویای آن است که محقق تاریخ حتی اگر برای صدا و سیما و برنامه سازی تحقیق کند، با مراجعه با این نرم افزار که مستلزم استفاده از رایانه است، ممکن است که بخواهد جستجویی هم در فضای مجازی(شبکه اینترنت)  انجام دهد تا تحقیق خود را متقن و محکم کند و سپس آن را دستمایه نگارش متن برای برنامه های تلویزیون یا رادیو قراردهد.

اشاره ای به منابع باعث می شود تا محقق مراجعه از درستی یا نادرستی نتیجه گیری روز شمار مطمئن شود.

برای نمونه عبارت "سید شریف بعدها از آن همه علوم ظاهری رسمی که داشته، منصرف شد و قدم به دایره‏ی سیر و سلوک گذاشت و در حلقه‏ی درس و تذهیب خواجه علاءالدین نقشبند و دیگر مشایخ آن طریقت جای گرفت." از انتهای متن روز شمار را ملاحظه بفرمایید.

این نسبت برای علامه میر شرف الدین چقدر صحیح است؟ و طریقت نقشبندی ها چیست؟ و علت انتساب علامه به آن طریقت چیست؟ اینها همه از ابهامات این روز شمار مختصر و ناقص است.

وبلاگ استقلال فرهنگی برای نقـد این روش تهیه ی روز شمار که نه؛ بلکه بعنوان بهانه ای در این ایام و تلنگری به علاقمندان استقلال در حوزه ی اندیشه و فرهنگ، و به بهانه ی نکات ظریفی که از این علامه برای نیل به اهداف تولید علم و جنبش نرم افزاری می شود الگو گرفت، این مقاله را  در چند گام تقدیم میهمانان فرهیخته ی خود می کند.

گام اول:

در وبسایت شهرداری شیراز شش تصویر به همراه چند خط توضیح و احیانا توصیف،  مقبره یا آرامگاهی مجازی برای تعدادی از مشاهیر شیراز درست شده است!

بی آنکه از این استوانه های فرهنگی و مشعل های روشنگری در عرصه ی رشد و تعالی فرهنگ استفاده ای شود و یا اینکه الگوهایی رفتاری از زندگی این فرهیختگان فرهنگ از برای جوانان جویای اندیشه های بلند و سکوهای پرش در عرصه ی تولید علم و محتوا سخنی پیش آید.

یک انتقاد به خودمان، قیافه ی فرهنگی و ادیبانه و فرهنگ پرورانه می گیریم، بی آنکه روش هم افزایی فرهنگی را در تخلق به آداب ادب پارسی و استمرار تولیدات فرهنگی مستقل از بیگانگان را با استفاده از نردبان گذشتگانمان در یابیم.

وبلاگ استقلال فرهنگی برای استفاده از این استوانه های علمی  و فکری در عرصه ی تولید علم و تولید محتوای قابل فهم برای عموم میهمانان در چند مرحله با استفاده از محتوا های دتولید شده در فضای مجازی اطلاعاتی را از یکی از این مشاهیر شیراز منتشر می کند و در هر مرحله یک نتیجه گیری و یک نظر خواهی از شما فرهنگ دوستان فرهیخته می کند تا این اقدام با هم فکری شما به راه حل هایی عملی برای نیل به استقلال فرهنگی برسد.

 

مرحله ی اول: معرفی جرجانی در وبسایت شهرداری شیراز:

 

شیراز

آرامگاه جرجانی

آرامگاه جرجانی

 

تعداد تصویر : 6

مرتبه نمایش : 15017

 

زندگینامه میر سیدشریف جرجانی: علامه میرسید شریف جرجانی نامش علی بن محمدبن علی الحسینی متولد 740 شاگرد علامه رازی و از فضلا و حکما است که در زمان شاه شجاع با سعد بن تفتازانی مباحثاتی داشته و بر وی فائق آمده و در عهد تیمور گورگانی به سمرقند رفته و سپس به شیراز بازگشته و در سال 816 هجری قمری وفات یافته و در مدرسه ای بنام « دارالشفاء » که شاه شجاع ساخته بود و محل تدریس سید بوده مدفون شده ( اکنون در یکی از کوچه های فرعی خیابان بین الحرمین شیراز بقعه کوچک و مزاری مانند دارد که جنب آقالر موجود است.) در کتاب هزار مزار آمده: میرسید شریف علامه، دانشمند و کامل و عامل و محقق بود و مسافرت بسیار کرده بود و چندین کتاب تصنیف کرده و در مدارس تدریس علوم و تفهیم طالبان از خواص و عوام فرموده و گوئیا دریایی پر از جواهر ولؤلؤ بود که هر طالبی به او می رسید فیضی از او نصیبش می شد. علامه شهید شیخ مرتضی مطهری در کتابش در شرح حال حافظ می نویسد: علامه میرسید شریف جرجانی یکی از اساتید حافظ شیرازی در حکمت و فلسفه است می نویسد هر وقت یکی از شاگردانش در مجلس درس شعری می خوانده ایشان می فرمود به جای این لاطائلات (حرف های بیهوده) یک مطلب فلسفی بیان کنید، اما هرگاه حافظ وارد مجلس می شده خطاب به او می فرموده: جناب خواجه، اگر شعری یا الهام جدیدی برایتان شده برایمان بخوانید. شاگردان که به این مطلب اعتراض می کردند در جوابمی گفته: شعر خواجه همه از الهامات غیبی است و غیر از شعر دیگران است. بنابر آنچه که در مجلس المؤمنین و ریحانه الادب آمده، تولد میرسید شریف جرجانی در سنه 740 وفات او در سال 816 بوده که سن شریف او 76 سال بوده است. در همان مأخذ او را شاگرد قطب الدین رازی و استاد محقق و شیخ محمد ابن ابی جمهور احسائی که از فقهای امامیه و شاگردان میر سید شریف بوده اند به تشیع میر سید شریف تصریح کرده اند. میر سید شریف از سادات حسینی بوده و نسب شریفش با واسطه به امام سجاد (ع) می رسد.

منبع:

http://www.eshiraz.ir/gallery/zone8/fa?page=2&

نتیجه گیری از مرحله ی اول:

            از کتاب هزار مزار در متن فوق آمده است که:" میرسید شریف علامه، دانشمند و کامل و عامل و محقق بود و مسافرت بسیار کرده بود و چندین کتاب تصنیف کرده و در مدارس تدریس علوم و تفهیم طالبان از خواص و عوام فرموده و گوئیا دریایی پر از جواهر ولؤلؤ بود که هر طالبی به او می رسید فیضی از او نصیبش می شد"

این نکات بیانگر آن است که او شخصیت بزرگی است و توانمندی زیادی داشته که علاوه بر آثار قدرت و نفوذ کلامی داشته که در تفهیم عوام  و خواص  از او یاد شده است.

اما همین متن، میر سید شریف را علامه، دانشمند، کامل و عامل و محقق ذکر نموده است و از چندین کتاب او و نیز از تدریس علوم و تفهیم طالبان از خواص و عوام گفته است، بی آنکه از آثارش نامی ببرد و دریغ از آنکه به روش تفهیم و به زبان امروزی دانشگاهیان، از متدولوزی  تفهیم  علوم به شاگردانش حرفی و سخنی به میان آورد!

اهمیت حکمت و فلسفه در نزد علامه میرسید شریف جرجانی یکی از اساتید حافظ شیرازی گویای چیست؟

و استقبال از اشعار تازه گفته ی حافظ و نه هر شاعری نیز نکات در خور تأملی دارد؛ حافظی که همه ی دارائی اش را از دولت قرآن دارد.

در همینجا یادی می کنم از یکی از اساتید زبان و ادبیات فارسی به نام دکتر تمدن که در دهه ی هفتاد افتخار شاگردی درس ایشان را داشتم.

این ادیب فرزانه می گفت که در دنیا هرکس یک بیت شعر بگوید شاعرش می خوانند اما در ایران که شاعر پرور است تا فردی دو بیت از شعر نگوید شاعرش نمی خوانند؛ اما...؟!

و بسیار سفارش می کرد که تأثیر شعر روی مخاطب انسانی بسیار زیاد است(چه خوب و چه بد) و تا می توانید شعر نگویید! البته نه به این معنا که از شعر گفتن پرهیز کنید بلکه بخاطر تأثیرش، سعی کنید زمانی شعر بگویید که دین را که زبان خدای هستی است فهمیده باشید، تا تأثیر منفی روی مخاطب خود نداشته باشید؛ چرا که شعر تا نگفته اید مال و ملک شماست و اختیارش دست شماست؛ اما به محض بیانش از مالکیت شما خارج می شود و به شروع به تأثیر گذاری روی انسانها می کند و ماندگار خواهد بود. بنا بر این از خود شعر خوب به یادگار بگذارید؛ چون حافظ که همه چبز از دولت قرآن داشته و دارد.

نظر خواهی پیرامون مرحله ی اول

    1-  اینکه در متن آمده است:" علامه شهید شیخ مرتضی مطهری در کتابش در شرح حال حافظ می نویسد: علامه میرسید شریف جرجانی یکی از اساتید حافظ شیرازی در حکمت و فلسفه است می نویسد" مگر ذکر سند از شهید مطهری هم دشوار است که از قول ایشان میرسید شریف معرفی میشود؟! بدون آنکه مستندات و منبعی از آثار استاد شهید ذکر شود

  2   2- با توجه به متن فوق این علامه میرسید شریف جرجانی که نامش علی بن محمدبن علی الحسینی متولد 740 شاگرد علامه رازی و از فضلا و حکما است، چرا جرجانی است و نه شیرازی؟!

    3- اگر شیرازی نیست پس کجایی است؟ و محل تولدش و علت شیراز آمدنش و اینکه  چرا و به چه دلیل کجا ها رفته که سپس به شیراز بازگشته است؟
   4- اهمیت حکمت و فلسفه در نزد علامه میرسید شریف جرجانی یکی از اساتید حافظ شیرازی گویای چیست؟
   5-تفاوت شعر حافظ با دیگران حاصل چیست؟ و تفاوت الهام الهی و الهام شیطانی در سرودن شعررا با چه معیاری می شود سنجید؟


تا اینجا گام اول را با وبلاگ استقلال فرهنگی آمدید.


انشاء الله در گام های بعدی از میر سید شریف جرجانی و چرایی الگو بودنش در استقلال فرهنگی مطالبی را تقدیم خواهیم کرد؛ پس گام های بعدی را حتما  ببینید...

برای پیگیری و مطالعه قسمت دوم این مقاله روی لینک زیر کلیک بفرمایید

http://aliheidary.ir/post/jorjani%26hafez%20in%20shiraz02

علامه میرسید شریف جرجانی،

استاد حافظ شیرازی الگویی برای استقلال فرهنگی

گام دوم

متدولوژی تولید علم توسط میر سید شریف جرجانی:

«قال المصنف کذا

و قال الأستاذ کذا

و أقول کذا»