یک الگوی اقتصاد مقاومتی از جنس مردم شیراز (بخش دوم)

شهید فراحی

 یکی از الگو های اقتصاد مقاومتی،

 تولید ملی و کار و سرمایه ی ایرانی

 

در سالی که ولی امر مسلمین، اقتصاد مقاومتی را مطرح نموده اند،
 و از آنجا که وبلاگ استقلال فرهنگی،

الگوهای جهاد اقتصادی را مشعل های راه جامعه ی اسلامی  می داند
و هنر ما در شناسایی و ارزیابی و الگو پذیری از آنهاست.
هرچند دیر هنگام از این الگو پرده برداری می شود.

برای معرفی الگوهای اقتصاد مقاومتی،
باید از پرچم ها گفت
بله، باید گفت؛آن هم از خیل شهدایی
که  در راه حفظ دین و میهن 
تا پای جان مقاومت می کردند
و با اعتقاد به غیب در ایثارشان احساس خسارت نمی کردند،
 
برای شناخت این الگوها،
 نگاهی می اندازیم به تفسیر آیت الله العظمی مکارم شیرازی،
که ایشان از کلمه ی متقین در آیه 2 و 3 تفسیر زیر را

مرتبط با موضوع قصه ی ما ارائه داده اند

(منبع: از وبسایت http://tafsir.radioquran.ir/?part=menu&inc=menu&id=175
 رادیو قرآن(
در آیه 3 از سوره البقره خداوند
در توصیف متقین( ذَلِک الْکتَب لا رَیْب فِیهِ هُدًى لِّلْمُتَّقِینَ(البقره2)) می فرماید:


الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ
وَ یُقِیمُونَ الصلَوةَ
وَ ممَّا رَزَقْنَهُمْ یُنفِقُونَ  3 البقره


(پرهیزکاران)  آنها هستند که
به غیب (آنچه از حس پوشیده و پنهان است ) ایمان مى آورند،
و نماز را بر پا مى دارند
و از تمام نعمتها و مواهبى که به آنها روزى دادهایم انفاق مى کنند.

در تفسیر نمونه در صفحات 68 تا 75 در مورد پرهیزکاران آمده است که:

"علاوه بر ارتباط دائم با پروردگار رابطه نزدیک و مستمرى با خلق خدا دارند، و به همین دلیل سومین ویژگى آنها را قرآن چنین بیان مى کند (و از تمام مواهبى که به آنها روزى داده ایم انفاق مى کنند.)  " ومما رزقناهم ینفقون"

 

قابل توجه اینکه قرآن نمى گوید:

من اموالهم ینفقون (از اموالشان انفاق مى کنند)  بلکه مى گوید "مما رزقناهم " (از آنچه به آنها روزى دادیم) و به این ترتیب مساءله  "انفاق"  را آنچنان تعمیم مى دهد

که تمام مواهب مادى و معنوى را در بر مى گیرد.

بنابر این مردم پرهیزگار آنها هستند که نه تنها از اموال خود، بلکه از علم و عقل و دانش و نیروهاى جسمانى و مقام و موقعیت اجتماعى خود، و خلاصه از تمام سرمایه هاى خویش ‍ به آنها که نیاز دارند مى بخشند، بى آنکه انتظار پاداشى داشته باشند.

نکته دیگر اینکه : انفاق یک قانون عمومى در جهان آفرینش و مخصوصا در سازمان بدن هر موجود زنده است ، قلب انسان تنها براى خود کار نمى کند، بلکه از آنچه دارد به تمام سلولها انفاق مى کند، مغز و ریه و سایر دستگاه هاى بدن انسان ، همه از نتیجه کار خود دائما انفاق مى کنند، و اصولا زندگى دسته جمعى بدون انفاق مفهومى ندارد.

ارتباط با انسانها در حقیقت نتیجه ارتباط و پیوند با خدا است ، انسانى که به خدا پیوسته و به حکم جمله مما رزقناهم همه روزیها و مواهب را از خدا مى داند، نه از ناحیه خودش ، عطاى خداوند بزرگى مى داند که چند روزى این امانت را نزد او گذاشته ، نه تنها از انفاق و بخشش در راه او ناراحت نمى شود بلکه خوشحال است ، چرا که مال خدا را به بندگان او داده ، اما نتائج و برکات مادى و معنویش را براى خود خریده است ، این طرز تفکر، روح انسان را از بخل و حسد پاک مى کند، و جهان تنازع بقا را به دنیاى تعاون تبدیل مى سازد دنیائى که هر کس در آن خود را مدیون مى داند که از مواهبى که دارد در اختیار همه نیازمندان بگذارد، همچون آفتاب نورافشانى کند بى آنکه انتظار پاداشى داشته باشد.

جالب اینکه در حدیثى از امام صادق (علیه السلام ) مى خوانیم که در تفسیر جمله و مما رزقناهم ینفقون فرمود: ان معناه و مما علمناهم یبثون": مفهوم آن این است از علوم و دانشهائى که به آنها تعلیم داده ایم نشر مى دهند، و به نیازمندان مى آموزند. "

بدیهى است مفهوم این سخن آن نیست که انفاق مخصوص به علم است ، بلکه چون غالبا نظرها در مساءله انفاق متوجه انفاق مالى مى شود امام با ذکر این نوع انفاق معنوى مى خواهد گستردگى مفهوم انفاق را روشن سازد.

ضمنا از اینجا به خوبى روشن که انفاق در آیه مورد بحث خصوص زکات واجب، یا اعم از زکات واجب و مستحب نیست، بلکه معنى وسیعى دارد که هر گونه کمک بلاعوضى را در بر مى گیرد."  *

---

*برگرفته شده از تفسیر نمونه  ، جلد1، صفحه 68 تا  75

 
تا اینجای کار اشاره ای به توصیف پرهیزکاران داشتیم
 
اکنون اگر به تاریخ اسلام و الگوهای معصوم اشاره کنیم ممکن است گفته شود که آنها کجا و ما کجا؟ ما که معصوم نیستیم؛
و اگر شهدای معاصر را اسطوره های دست نایافتنی بدانیم
باز هم در الگو پذیری از آنها ممکن است بهانه تراشی کنیم
و بگوییم که این اسطوره ها، دور از دسترس هستند.

اما در این مسیر  الگوهایی از جنس همین مردم فعلی شیراز
برای زندگی مؤمنانه  وجود دارند
که با  شما از شهید فراحی،
نمونه ای برجسته از  این الگوها خواهیم گفت؛
 
با شهید فراحی گام به گام در ایمان و عمل به آیه 2 و 3 سوره الیقره آشنا  می شویم.

در دنیایی که خیلی ها همه ی ارتباطات خود را با دیگران سود انگارانه تعریف می کنند و مزد می طلبند، سخن گفتن از انفاق و بخشش از همه ی داشته هایشان شاید در نوع خود جدید باشد، اما حقیقت دارد.

گرچه در تفسیر راهنما تالیف آیه الله هاشمی رفسنجانی

  http://www.hashemirafsanjani.ir/fa/tafsir/1046

مفسر محترم در نکات هفتم و هشتم مرتبط با این آیه

با اشاره به کلمه ی مِن  و ما در مِما رزقناهم آورده است که:

"الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ وَیُقِیمُونَ الصَّلاةَ

وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ یُنفِقُونَ

همانان که به غیب ایمان می آورند و نماز به پا می دارند

و از آنچه به آنها عطا کرده ایم انفاق می کنند.

 

از هدفهای یادآوری این حقیقت (خدادادی بودن داراییها)،

در بیان لزوم انفاق، تسهیل امر انفاق و ایجاد روحیه انفاق گری در انسانهاست.

 

7 ـ انفاق محدود به امکانات و داراییهای خاصی نیست.

و مما رزقنهم ینفقون

برداشت فوق با توجّه به کلمه «ما» (آنچه) ـ که افاده معنای شمول و عموم دارد ـ استفاده شده است.

 

8 ـ انفاق نکردن همه داراییها، توصیه خداوند به انفاق کنندگان

و مما رزقنهم ینفقون

برداشت فوق بر این اساس است که «من» در «مما» (من ما) به معنای «بعض» باشد.

بنابراین «مما رزقناهم ...»; یعنی تقوا پیشگان

بخشی از داراییهایشان را انفاق می کنند."

به هر حال چه بخشش از همه ی داشته ها
و چه بخشش از بخشی از دارایی و داشته ها
در دنیای مبتنی بر سود و فایده
پشتوانه ی اعتقادی محکمی می خواهد
که شهید فراحی در این مسیر مثال زدنی است.