اگر هنر علم است جز اسلامی نخواهد بود

اگر هنر علم است، جز اسلامی نخواهد بود

حضرت آیت الله جوادی آملی در دیدار برگزار کنندگان همایش ملی«قرآن کریم و هنر»؛
اگر هنر علم است جز اسلامی نخواهد بود

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی اسراء: جمعی از اعضای ستاد برگزاری همایش ملی «قرآن کریم و هنر» با حضور در محل بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء با حضرت آیت الله جوادی آملی دیدار و گفتگو کردند.
 
حضرت آیت الله جوادی آملی در این دیدار به تشریح جنبه های مختلف مبانی هنر از دیدگاه اسلام و قرآن پرداختند و فرمودند:
جریان تغییر مدرسه اسلامی هنر به مدرسه هنر اسلامی برای آن است که این هنر یا علم است یا علم نیست اگر بر اساس توحید علم است، پس ما علم غیر دینی نداریم.
ایشان با تاکید بر این نکته که اگر هنر، علم است جز اسلامی نخواهد بود اظهار داشتند:
 اگر هنر, علم نیست که از بحث بیرون است اگر علم است جز اسلامی نخواهد بود و برای اینکه معلوم بشود که ما علم دینی داریم باید مرز علم دینی از عمل دینی جدا بشود.

ایشان ادامه دادند:
علم دینی یعنی اینکه متنِ دروس دینی باشد، و اینکه آیا هست یا نیست این محلّ بحث است، صورت مسئله این است که ما علم دینی داریم؟ این متون درسی می‌تواند دینی باشد؟  بر اساس الحاد, علم دینی یک افسانه است هیچ ممکن نیست ما علم دینی داشته باشیم اما بر اساس توحید معنایش آن است که این جهان را خدا آفرید، صدر و ساقه جهان را خدا آفرید، انسان را از بدو تا ختم خدا آفرید, عقل و هوش و قدرت استدلال را خدا آفرید, معلوم, کارِ خداست، علم کار خداست، عالِم کار خداست، ما در فضای کار خدا داریم نفس می‌کشیم. ما که تفسیر می‌گوییم، تفسیرِ ما علم دینی است برای اینکه لحظه به لحظه می‌گوییم خدا چنین گفت, استاد دانشگاه هم که لحظه به لحظه می‌گوید خدا چنین کرد، نیز کارش دینی است. چطور شرح قول خدا دینی است اما شرح فعل خدا دینی نیست؟!
 
ایشان ضمن تاکید مجدد بر ای نکته که از منظر تعالیم وحیانی، فرض ندارد ما علم غیر دینی داشته باشیم، فرمودند:
ممکن است عالِم غیر دینی باشد، ولی شرح, شرح فعل خداست ،چطور در اصول می‌گویند بیان قول معصوم, فعل معصوم, تقریر معصوم، تبیین فعل معصوم حجت است تبیین فعل خدا حجت نیست؟! بررسی کار معصوم کار دینی است ولی بررسی کار خدا کار دینی نیست؟!
 
ایشان در نتیجه گیری این بخش از فرمایشات خود فرمودند:
 
 بنابراین هنر اگر علم است غیر اسلامی نخواهد بود اگر علم نیست که هیچ, اگر وهم و خیال و بازی است لهو و لعب است که علم نیست، بنابراین ما علم دینی را از عمل دینی باید جدا کنیم، بازی و سرگرمی و سرگردانی شناور را باید از علم جدا کنیم. اگر اضلاع‌ سه‌گانه معلوم شد که علم چیست؟ عمل چیست؟ بازی و سرگردانی چیست؟ این دیگر علمی است و در نتیجه هنر جز اسلامی نخواهد بود.
 
معظم له با تقسیم بندی هنر به هنر نازل و هنر تزیلی فرمودند:
قرآن کریم هم هنرمندانه سخن گفت هم سخن هنرپرور گفت. آنچه از غرب آمده یک هنر نازل است آنچه دین دارد یک هنر متنزّل است.

ایشان فرایند خلق اثر هنری را از منظر اسلام تشریح فرموده و اظهار داشتند:
اصلاً هنر کارش کار تنزیلی است، همان کار را هنرمند می‌تواند بکند یعنی مطلب معقول را خوب بفهمد وقتی فهمید, قدرت تنزّل داشته باشد این را بیاورد در متخیّله، تجزیه و تحلیل بکند سامان‌دهی بکند. وقتی می‌خواهد آن معنا را در متخیّله خود ساماندهی بکند ابزار می‌خواهد، صورت را از قوه خیال می‌گیرد، معنای جزئی را از واهمه می‌گیرد. سپس دوخت و دوز کردن برای قوه متخیّله است وقتی دوخت و دوز کرد می‌‌گذارد در انبار خیال وقتی گذاشت در انبار خیال, خروجی‌اش می‌شود حس، و در صورتی که مطلب را خوب فهمیده باشد می‌شود هنر دینی.
 
ایشان در فراز پایانی از فرمایشات خود، نتیجه گیری فرمودند:
 علم غیر از عمل است (یک) علم غیر از بازی است (دو) اگر علم است الاّ ولابد اسلامی است و علم آن است که معقول را بشناسد بعد به کارگاه خیال بیاورد بعد خروجی‌اش می‌شود حسّی که آموزنده است.
در ابتدای این دیدار حجت الاسلام و المسلمین حسین ژرفا گزارشی از اقدامات صورت گرفته خدمت حضرت آیت الله جوادی آملی ارائه نمود.
گفتنی است همایش ملی «قرآن کریم و هنر» 12 اردیبهشت‌ماه 1392 به همت مدرسه اسلامی هنر و شورای عالی انقلاب فرهنگی برگزار می گردد.

منبع
بنیاد بین المللی علوم وحیانی تاریخ:  25 بهمن 1391