پژوهشی دربارۀ حدیث کسا با مقدمه آیت الله ری شهری

آیت الله ری شهری:

آنچه در پایان کتاب مفاتیح الجنان تحت عنوان «حدیث کسا»
به این کتاب ملحق شده، جزء مفاتیح الجنان محدث قمی نیست؛
بلکه توسط برخی ناشران ناآگاه به این کتاب افزوده شده است.

پژوهشی دربارۀ حدیث کسا

 اخیراً در مورد حدیث کسا، مطالبی به این جانب نسبت داده می‌شود که مصلحت دیدم دیدگاه خود را دربارۀ آن، به طور مختصر در این رساله منتشر نماییم؛ اما پیش از ملاحظه آن، توجه به چند نکته ضروری است:

1. حدیث شریف کسا، از احادیث صحیح و مورد اتفاق شیعه و سنی است و چنان که در این جزوه خواهد آمد، تردیدی در صحت و صدور آن از پیامبر خدا (ص) نیست.1

2. آنچه در پایان کتاب مفاتیح الجنان تحت عنوان «حدیث کسا» به این کتاب ملحق شده، جزء مفاتیح الجنان محدث قمی نیست؛ بلکه توسط برخی ناشران ناآگاه به این کتاب افزوده شده است.

3. آنچه با نام «حدیث کسا» به مفاتیح الجنان افزوده شده است، نه تنها محدث قمی آن را نقل نکرده، بلکه در هیچ یک از منابع معتبر حدیثی یافت نمی‌شود.

4. متن فرمایش محدث قمی درباره آن چه به نام «حدیث کسا» به کتاب مفاتیح او افزوده شده این است: اما حدیث معروف به «حدیث کسا» که در زمان ما شایع است، به این کیفیت، در کتب معتبره معروفه و اصول حدیث و مجامع متفنۀ محدثان دیده نشده و می‌توان گفت از خصایص کتاب منتخب2 است.3

5. نکتۀ مهم و قابل توجه برای ناشرین کتاب شریف مفاتیح الجنان، این که مرحوم شیخ عباس قمی، مؤلف بزرگوار این کتاب، در پایان آن چنین می‌نویسد: چنین گوید:

این گنهکار رو سیاه، عباس قمی عفی الله عنه: بعد از آن که به عون الله تعالی کتاب مفاتیح الجنان را تألیف نمودم و در اقطار منتشر گشت، به خاطرم رسید که در طبع دوم آن، بر آن زیاد کنم دعای وداعی برای ماه رمضان و خطبۀ روز عید فطر و زیارت جامعۀ ائمّه المؤمنین و دعای «اللّهُمَّ إنِّی زُرتُ هَذَا الإمٰامَ»‌ که در عقب زیارات خوانده می‌شود و زیارات وداعی که هر یک از ائمّه: ‌را به آن وداع کنند و رقعه‌ای که برای حاجت می‌نویسند و دعائی که در غیبت امام عصر ـ عجّل الله فرجه ـ باید خوانده شود و آداب زیارت به نیابت به واسطۀ کثرت حاجت به اینها. لکن دیدم هر گاه این کار را کنم فتح بابی شود برای تصرف در کتاب مفاتیح و بسا شود بعضی از فضولان بعد از این در آن کتاب بعضی از ادعیۀ دیگر بیفزایند یا از آن کم کنند و به اسم مفاتیح الجنان در میان مردم رواج دهند چنان که در مفاتیح الجنان مشاهده می‌شود، لاجرم کتاب را به همان حال خود گذاشتم و این هشت مطلب را بعد از تمام شدن مفاتیح، ملحق به آن نمودم و به لعنت خداوند قهّار و نفرین رسول خدا و ائمّه اطهار (ع) واگذار و حواله نمودم کسی را که در مفاتیح، تصرف کند.4

باید خطاب به روح بلند ایشان گفت: ای محدث بزرگوار سر از خاک بردار و با کمال شگفتی ببین که با همه پیش بینی هایی که برای پیشگیری از دخل و تصرف در مفاتیح کرده بودی، آنچه را که معتبر نمی دانستی، با نام «حدیث صحیح» بر آن افزودند! و اکنون که می‌گوییم مفاتیح الجنان باید مفاتیح الجنان باشد، از هر سو فریاد بلند می‌شود که: چرا؟! در پایان به ناشران محترم مفاتیح الجنان توصیه می‌کنم که طبق نظر مؤلف، این کتاب را بدون ملحقات غیر مؤلف، چاپ کنند تا مشمول نفرین مؤلف بزرگوار آن نشوند، و بر وزارت ارشاد جمهوری اسلامی نیز فرض است که از چاپ آن برخلاف نظر مؤلف، جلوگیری نماید.

 محمد محمدی ری شهری 

25 رمضان المبارک 1426 7/8/1384

پژوهشی دربارۀ حدیث کسا

رویداد کسا، یکی از مهمترین حوادث روشنگر تاریخ زندگی پیامبر اسلام(ص) در راستای معرفی پیشوایان و راهنمایان امّت اسلام و یکی از نقاط روشن و برجستۀ ‌خصایص و فضایل اهل بیت گرامی است. برای آشنایی دقیقتر با این رویداد مهم، توجه به نکات زیر، ضرور است:

1. سند رویداد کسا 

این رویداد، از نظر سند، هیچ گونه خدشه‌ای را نمی‌پذیرد و محدّثان بزرگ، آن را در کتب معتبر خود نقل کرده‌اند. این حدیث اصطلاحاً «مستفیض» است و حتی با تحقیقی گسترده می‌توان ادعای تواتر در آن کرد و به هر حال، قراین بسیاری وجود دارد که اگر کسی با تاریخ اسلام آشنا باشد، نمی‌تواند در وقوع این رویداد تردید کند. این رویداد در جامعۀ اسلامی به قدری معروف شد که روز وقوع آن، روز کسا نامیده شد5 و پنج تن پاکی که مشمول عنایت خاص الهی در آن روز شدند، به «اصحاب کسا» ملقب گردیدند.6

بقیه این پژوهش را در ادامه مطلب مطالعه بفرمایید